De meeste mensen deugen

Tien leefregels

De mens is een beest, zeiden de koningen. Een zondaar, zeiden de priesters. Een egoïst, zeiden de boekhouders. Al eeuwen is de westerse cultuur doordrongen van het geloof in de verdorvenheid van de mens.
Maar wat als we het al die tijd mis hadden?
In dit boek verweeft Rutger Bregman de jongste inzichten uit de psychologie, de economie, de biologie en de archeologie. Hij neemt ons mee op een reis door de geschiedenis en geeft nieuwe antwoorden op oude vragen. Waarom veroverde juist onze soort de aarde? Hoe verklaren we onze grootste misdaden? En zijn we diep vanbinnen geneigd tot het kwade of het goede?
Adembenemend, weids en revolutionair – De meeste mensen deugen herschrijft niet alleen de geschiedenis, maar werpt ook nieuw licht op onze toekomst.

Wat mij in dit boek bijzonder aanspreekt zijn de tien leefregels, die hij aan het einde van het boek formuleert.

1. Bij twijfel, ga uit van het goede

2. Denk in win-win scenario’s

3. Verbeter de wereld, stel een vraag

4. Temper je empathie, train je compassie

Compassie kost in tegenstelling tot empathie geen energie. Integendeel, je voelt je er vaak een stuk beter door. Compassie is beheerster, afstandelijker en constructiever. Het laat je niet delen in het lijden van de ander, maar helpt je wel diens leed te zien, en vervolgens in actie te komen. Compassie geeft energie.
Dat is precies wat we nodig hebben.

5. Probeer de ander te begrijpen, ook als je geen begrip hebt

6. Heb je naaste lief, gelijk ook anderen hun naasten liefhebben

7. Vermijd het nieuws

Tegenwoordig is het nieuws een van de grootste bronnen van afstand. Wie het journaal kijkt, krijgt het gevoel dichter bij de werkelijkheid te komen, maar krijgt in werkelijkheid een verwrongen beeld voorgeschoteld. Hetzelfde geldt voor sociale media.
Neurologen wijzen erop dat onze behoefte aan nieuws en push-berichten alles weg heeft van een verslaving.
Bestudeer liever de bedachtzame zaterdagkrant dan het dagelijkse nieuwsbulletin. Ontmoet liever mensen van vlees en bloed dan naar een scherm te staren. Denk even goed na over welke informatie je in je hoofd stopt als over welk voedsel in je lichaam.

8. Sla geen nazi (of: steek een hand uit naar je grootste vijand)

9. Kom uit de kast, schaam je niet voor het goede

10. Wees realistisch

Als ik met dit boek íéts heb willen doen, aldus Rutger, dan is het de betekenis van het woord ‘realisme’ veranderen. Is het niet veelzeggend dat in ons taalgebruik ‘de realist’ synoniem is geworden voor een cynicus? Voor iemand met een somber mensbeeld? In werkelijkheid is juist de cynicus wereldvreemd. In werkelijkheid leven we in een wereld, waar mensen ten diepste geneigd zijn tot het goede.

Wees dus realistisch. Kom uit de kast. Geef toe aan je natuur en schenk je vertrouwen. Schaam je niet voor je generositeit en doe het goede in het volle daglicht. Misschien zul je eerst nog worden weggezet als onnozel en naïef. Maar bedenk: de naïviteit van vandaag kan de nuchterheid van morgen zijn.

Het is tijd voor een nieuw mensbeeld. Het is tijd voor een nieuw realisme.

Uit: De meeste mensen deugen (2019), door Rutger Bregman. Uitgegeven door de Correspondent.nl.

Rutger Bregman (1988) is historicus en schrijver. Zijn werk is in meer dan 30 talen vertaald. Hij schrijft voor het online journalistieke platform De Correspondent.